İBH’da Engelli Raporu ve Emeklilik
- Ülseratif Kolit veya Crohn hastasıyım, ben engelli raporu alabilir miyim?
Evet alabilirsiniz. Çünkü bu hastalıklar süregelen, kronik rahatsızlıktır.
- Engelli raporundan fayda sağlamak için % kaç oran almalıyım?
En az %40 almalısınız ki haklardan faydalanabilesiniz.
- Engelli raporu ile neler yapabilirim?
- En önemlisi yaşınızı beklemeden erken emekli olabilirsiniz: Çalışıyorsanız; dosyalar kısmında yayınladığımız vergi dosyasını indirip eki işyerinize onaylattıktan sonra vergi dairesine gidip sizi hastaneye sevk etmesini istemeniz gerekir. Eğer çalışmıyorsanız İşkur’a başvurarak önce kayıt olup daha sonra sizi hastaneye sevk etmelerini isteyebilirsiniz. Sevk edilmeniz avantajınızadır. Aksi takdirde minimum 90tl kadar bir ücret ödemek durumunda kalabilirsiniz.
- Başbakanlık engelli kartı çıkarırsınız: Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri’nden çıkarabilirsiniz.
- Gereken evraklar; 1 adet aslı gibidir ibareli raporunuz, 2 fotoğraf, 2 nüfus cüzdanı fotokopisi.
- Yaşadığınız ile göre ücretsiz seyahat kartı çıkarabilirsiniz: Serbest Kart diye adlandırılan seyahat kartlarıyla şehir içindeki metro, metrobüs, otobüs, tramvay’dan ücretsiz faydalanabilirsiniz.
- İstihdam edilirsiniz: Bundan öncesinde ishal ataklarınız ve ağrılarınız sebebiyle ya işten kovuldunuz ya da çalışamadınız. Artık İşkur’a kayıt olarak kurumsal firmalarda iş bulabilirsiniz. Ekpss’ye hazırlanıp devlet memuru olabilirsiniz.
- Ozel firmaların indirimlerinden faydalanabilirsiniz: su faturalarınıza %50 indirim yapar. TTNET, AVEA, VODAFONE, THY, DİGİTÜRK, PAMUKKALE TURİZM, METRO TURİZM, KAMİL KOÇ TURİZM…gibi firmalarda da belirli yüzdelerde indirimlerden faydalanırsınız. Bu arada TCDD (Yüksek hızlı trenler de dahil) ücretsiz yolculuk yaparsınız.
- Vergi indirimi sağlarsınız: Üzerinize kayıtlı daireniz varsa veya bir iş yeri açmak isterseniz vergi avantajınız olacak.
- Raporu çıkartırken nelere dikkat etmeliyim?
Hastaneye sevk edilme belgenizi elinize aldıktan sonra dosyalarım bölümünde “özürlü raporu vermeye yetkili hastaneler”den istediğinizi seçebilirsiniz. Ben sevk ile uğraşamam diyorsanız istediğiniz hastanenin kurul kısmını da başvurabilirsiniz. Hakem hastaneler de mevcuttur yayınladığım listede ancak şahsen tavsiye etmem. Verdikleri oranı değiştirme imkanınız yok.
Hastanenin kuruluna gidip gün aldıktan sonra, size verilen günde hastalığınız ile ilgili ne kadar evrak var ise (kolonoskopiler, patoloji raporları, ilaç raporları, hatta kan testleriniz, ameliyat geçirdiğiyseniz kesinlikle epikriz, ülseratif kolit ve crohn ilaçlarının kullanımı sebebiyle başka bir hastalık oluştuysa bunların belgeleri ve her ne hastalığınız varsa belgeleri) fotokopilerini çekip hazır bir şekilde kurula gidin. Bir anda asılları kurula gider öylece kalırsınız.
Yanınızda mutlaka 4-5 tane fotoğraf bulundurun. Hastaneden hastaneye olay değişiyor. Bazı hastaneler 1 asıl 3 aslı gibidir verirken, bazıları 3 asıl, 3 de aslı gibidir olarak rapor verebiliyor.
Girdiğiniz doktorlara tek tek sıkıntınızı, uzatmadan, abartmadan mülayim bir şekilde anlatın. Doktorlarla ağız dalaşına girmeyin ve doktorun vaktini almayın. Kuruldaki göz doktoruna girip de tuvaletinizin şeklini anlatmak mantıklı olmaz. Gezmeye gitmiyorsunuz; dolayısıyla takıp takıştırıp şık gitmenizin de bir anlamı olmaz. Kurul toplanma saati gelip de size “sen git, …şu tarihte gel” derlerse panik yapmayın. Çok büyük bir ihtimalle sizi kurula bile sokmaya gerek görmeden raporunuzu o gün teslim edecekler. Eğer kurula çıkartırlarsa; yine sakin, kısa ve net bir şekilde hastalığınızı söyleyin veya sordukları sorulara cevap verin.
Kısa, öz ve uzatmadan neyi anlatalım diyecek olursanız; kaç senedir hastasınız, kaç senedir hangi ilaçları kullanıyorsunuz, günde kaç kere tuvalete çıkıyorsunuz, ne kadar remisyonda kalabiliyorsunuz…vs.
Psikiyatriden oran almamanızı tavsiye ediyoruz. Eğer oran alırsanız, raporunuz “sürekli” ibareli çıkmayabiliyor ve devamlı kontrol gerektiyor. Ama ciddi bir problem var ise tabiî ki kurulda da söylemeniz, gelecekte avantajınıza olabilir. Bunun tercihini siz yaparsınız.
***Teknik olarak rapordan önce sigortalı girişinizin olması faydanızadır. Bunu da aklınızın bir köşesine yazın.
- Kurula girdim; birkaç hastalığım var. Crohn’dan %… oran verdiler, romatizmadan %…oran verdiler, kalpten %…oran verdiler? Şimdi oranım kaç gelecek? veya Hastalıklarımın oranlarını topluyorum, raporumda daha düşük yazıyor. Bir yanlışlık mı yapılmış?
Birkaç hastalığınız varsa her birisine ayrı oran verilir. Bunları normal toplama işlemi ile toplamayın. Balthazard formülü ile hesaplanır. Örneğin; 3 hastalığınızdan sebep %50, %20, %10 verdiler. 50 + 20 + 10 = 80 etmez.
Bana rapor vermediler veya %40’ın altında verdiler, ne yapacağım?
Ne mutlu size J Muhtemelen 1.basamak ilaçları kullanıyorsunuz ve tutulum fazla değil. Her ülseratif kolit hastası raporu alacak diye bir kaide yok. Keyfinize bakın.
- Raporu aldım, ne yapacağım?
Raporun aslını ASLA ama ASLA hiçbir yere vermiyorsunuz. O, bundan sonraki hayatınızda hep işinize yarayacak. Aslı Gibidir ibareli olanın birini vergi dairesine, birini de Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü’ne verirsiniz başbakanlık kartı için. İsterseniz noterde de çoğaltıp onlardan verebilirsiniz.
Vergi dairesine raporu verdiniz; şimdi bekleyeceksiniz. Sonucu http://eviss.ivdb.gov.tr adresinden takip edebilirsiniz. Daire işyerinize yazı gönderecek. Ondan sonra olay başlıyor. Eğer yeterli sigortalılık süreniz mevcutsa emekliliğinizi istiyorsunuz. Tabi ki tazminatınızı alıyorsunuz. Eğer süreniz dolmamışsa çalışmaya devam ediyorsunuz.
- Ne zaman emekli olurum?
İşte bunu sitede yazıp sormanız gerekiyor. Çünkü işe giriş tarihiniz ve sigortalılık sürenize göre değişiyor
Kaç lira maaş alırım?
Sigorta prim tutarlarınıza göre değişir. Asgariden ödeniyorsa sigortanız, maaşınız düşük olur.
- Emekli olduktan sonra çalışabilir miyim?
Şimdi burada iki seçenek var; biri “malulen emeklilik” diğeri “erken emeklilik” . Malulen emeklilik için 1800 gününüzün olması yeterlidir ve %60 üzeri rapor oranı almanız gerekir. Ardından sigortada da kurula girersiniz. Ama şartları bayağı ağırdır. Bizim hastalıkta malulen emeklilik biraz daha detaylı; uzun süredir çalışamıyor olmak, ameliyat geçirmek…vs. gerekiyor. Eğer malulen emekli olursanız; çalışamazsınız. Kayıt dışı çalışmaya kalkışmanızı tavsiye etmem. Herhangi bir şikayette sıkıntı yaşarsınız. Kim şikayet eder demeyin; bu tarz şeyler en yakından gelir. Tabi o arada bir müfettişe denk gelmezseniz.
Erken emeklilik hakkını kullanırsanız; (daha öncede belirttiğim gibi değişiyor; 3600 gün ila 4680 gün arasında. Sigortaya giriş tarihinizi ve sigortalılık gün sayınızı yazarsanız cevaplarız ) Çalışabilirsiniz. Maaşınız Kesilmez!
Erken emekli olup ekpss ile devlet memurluğuna atandınız; maaşınızdan feragat etmek zorundasınız.
Malulen emekli oldunuz ama artık daha iyisiniz ve para yetmiyor; zaten o parayla maalesef geçim zor. Dilekçe verip malulen emeklilik maaşınızdan feragat edersiniz. Erken emeklilik için çalışmaya devam edersiniz.
Ne olursa olsun, keyfiniz yerinde olsun. Bunlar dünya işleridir; bir şekilde yoluna girer. Rapor alınca psikolojinizi bozmayın ben engelliyim diye. İsterseniz almayabilirsiniz de. Kaygılanmayın da; ileride bu hastalığın kesin tedavisi çıksa bile raporunuz elinizden gitmez. Zira verilen hak, alınamaz.